Psychisch lijden is vaak onzichtbaar en moeilijk onder woorden te brengen. Maar mentale pijn is écht en dit zichtbaar maken naar anderen toe kan bijdragen aan wederzijds begrip. Wouter, ervaringswerker in het UPC Duffel, stapte mee in het initiatief ‘Zie mijn pijn’ van Helan onafhankelijk ziekenfonds. Wat hij voelde, zag en beleefde tijdens een psychose vertaalden ze naar concrete beelden door middel van artificiële intelligentie.
Je kan niet zien of iemand lijdt aan een depressie, een angststoornis of een andere psychische kwetsbaarheid. En net omdat die mentale pijn onzichtbaar is, heerst er nog veel onbegrip. Psychisch lijden is nochtans een reëel probleem: in een Sciensano-studie geeft 1 op 3 Belgen aan ‘zich psychisch niet goed te voelen’. 20 procent van de deelnemers benoemt die gevoelens als ‘depressief’ en 1 op de 10 Belgen heeft ook effectief een psychische kwetsbaarheid.
Dat het onzichtbare van de mentale pijn onbegrip in de hand werkt, merkt dr. Ellen Sleuwaegen, klinisch psycholoog bij UPC Duffel, elke dag in de praktijk: "Er is steeds meer aandacht voor mentale problemen. Maar het blijft toch altijd een onzichtbaar probleem. Je kan je angst of depressie niet tonen zoals je een gebroken been toont. En woorden schieten vaak tekort.”
Het geeft vorm aan iets dat ik vroeger
alleen maar kon probéren uitleggen.
Helan nam daarom het initiatief om mentale pijn effectief zichtbaar te maken door middel van artificiële intelligentie (AI). Bij AI kan een machine mensachtige vaardigheden vertonen, zoals redeneren, leren, plannen en creativiteit. De deelnemers aan het project brachten hun mentale pijn onder woorden. Zinnen hieruit werden aan een computer voorgelegd en via een AI-image generator in een beeld omgezet. De resultaten waren stuk voor stuk beklijvend. Voor het eerst konden de deelnemers hun dierbaren tonen wat ze elke dag voelen.
Op Wouter liet het een grote indruk na: "Door mee te doen, wil ik helpen om de taboesfeer rond psychische kwetsbaarheden te doorbreken. Ik was ook nieuwsgierig hoe mijn verhaal er zou uitzien in beeld. Het AI-beeld voelt voor mij bijna als een herinnering. Het lijkt of ik enorme vleugels heb om te gebruiken, terwijl ik vastgebonden ben. Hoe surreëel het ook is, het geeft vorm aan iets dat ik vroeger alleen maar kon probéren uit te leggen.”
Via artificiële intelligentie maakte Helan de onzichtbare mentale pijn van 3 mensen zichtbaar. Zodat hun omgeving écht kan zien wat zij elke dag voelen. En hun pijn ook écht bespreekbaar wordt.
Met dank aan: