Welke rechten heb ik als patiënt? Wat is een vertrouwenspersoon en hoe duid ik een vertegenwoordiger aan? Wat zijn mijn rechten bij een beschermingsmaatregel? En wat als mijn rechten niet worden nageleefd?

In België bestaat er sinds 2002 een patiëntenrechtenwet, die enkele belangrijke wijzigingen onderging in februari 2024. Deze wet garandeert dat iedereen die gezondheidszorg krijgt meerdere rechten heeft. Zo weet je als patiënt wat je kan verwachten en weet de zorgverlener wat verwacht wordt. Dat zorgt voor een duidelijke relatie tussen beide.  De wet regelt onder meer de toegang tot het patiëntendossier, de rol van een vertrouwenspersoon en de vertegenwoordiging van patiënten die hun rechten niet zelf kunnen uitoefenen. Ook werden er ombudsdiensten opgericht waar patiënten klachten kunnen indienen.

Begin 2024 werd de wet van 2002 aangepast om beter aan te sluiten bij ontwikkelingen in de maatschappij en in de gezondheidszorg. De vernieuwde wet stelt het belang van de patiënt nog centraler en benadrukt dat zorgverleners rekening moeten houden met de levensdoelen, voorkeuren en waarden van de patiënt, binnen hun therapeutische vrijheid. De vernieuwde wet versterkt ook de rol van vertrouwenspersonen en vertegenwoordigers en geven meer aandacht aan naaste familieleden, bijvoorbeeld door hen toegang te geven tot de ombudsdienst na het overlijden van de patiënt.

Daarnaast stimuleert de wet een actieve en betrokken houding van patiënten bij hun eigen gezondheid. Zorgverleners moeten patiënten helder informeren en hen uitnodigen om vragen te stellen. Tot slot benadrukt de wet dat patiënten naast rechten ook plichten hebben. Samenwerking, dialoog en wederzijds respect tussen patiënten en zorgverleners dragen bij aan betere zorgkwaliteit.