Het contrast tussen een opname in ons psychiatrisch ziekenhuis en de terugkeer naar een thuis- omgeving is vaak groot. Om die overgang te verzachten richtte Déclick, ons zorgprogramma voor middelenverslaving, een jaar geleden hun nazorgwerking op. We vierden de eerste verjaardag samen met hulpverleners Suzanne en Joke en deelnemer Geert. “Als ik niet kan komen, voel ik me ambetant.”
Geert: “De dag dat je op ontslag gaat is een belangrijk moment. Dan begint het pas echt. De structuur, ondersteuning en controle vanop de afdeling valt weg en moet je zelf voorzien. Ik voelde die druk bij veel van mijn medepatiënten in hun laatste weken.”
Sinds een jaar kunnen patiënten aan het einde van hun opname op onze verslavingsafdeling Déclick kiezen voor het nazorgprogramma. De intensiteit kan variëren, volgens de noden. Het uitstroomprogramma is meer therapeutisch, waarbij verschillende sessies rond vrije tijd, communicatie, levensstijl of hervalpreventie zich afwisselen. Wil je het minder intensief, dan zijn er de wekelijkse terugkommomenten.
Suzanne: “Nazorg is voor ons belangrijk. Toen de vraag naar een nazorg- programma ook vanuit de patiënten zelf kwam, zijn we onze zoektocht gestart naar hoe we dit op poten konden zetten. We namen onze tijd om met het team te spreken en met collega’s in andere voorzieningen waar er reeds zo’n programma bestaat. Het was nodig om buiten de gebruikelijke kaders te denken.”
Overgang verzachten
Joke: “In de laatste weken van je opname kan je al kiezen voor het uitstroomprogramma. Daar geven we enkel sessies in de voormiddag, zodat mensen dit kunnen combineren met hun werk of stilaan wat meer naar huis gaan. Wanneer de overgang geleide lijk verloopt, voelt dat voor heel wat patiënten comfortabeler aan.”
Geert: “In de groep krijg je zo een mix van patiënten die nog op de afdeling verblijven en anderen die van thuis komen. Ervaringen die daar gedeeld worden, zijn zeer waardevol. Ik heb zelf de laatste drie weken van mijn opname het uitstroomprogramma gevolgd en daarna kwam ik naar de terugkommomenten. Je blijft in een vertrouwde omgeving. Dat is het grote verschil met andere nazorg initiatieven buiten de voorziening, zoals AA en SOS Nuchterheid. Het is niet evident om ergens je verhaal opnieuw te moeten vertellen.”
Joke: “We voorzien twee terugkom momenten per week, op maandag avond en op vrijdagmiddag. Dat zijn ontmoetingsmomenten waar deel nemers ervaringen delen die ze niet altijd thuis of in hun omgeving kwijt kunnen. Je voelt begrip, openheid en steun. Op vrijdagmiddag is er ook een lunchmoment. Samen eten brengt verbinding en maakt het gemoedelijker.”
“ Wanneer de overgang geleidelijk verloopt, voelt dat voor heel wat patiënten comfortabeler aan.”
Hoop en motivatie
Het nazorgprogramma blijkt niet alleen voor patiënten, maar ook voor het afdelingsteam een groot verschil te maken. Joke: “Een herstelproces loopt voor iedereen anders. Herval maakt daar soms deel van uit. Patiënten zelf, maar ook hun medepatiënten, voelen zich hier vaak machteloos bij. Vanuit het nazorgprogramma brengen we het perspectief van hoop meer in beeld, door de geleidelijke overgang en het delen van succesverhalen.
Suzanne: “Het nazorgprogramma zorgt ook voor voldoening bij collega’s. Je houdt het proces nog een stuk langer vast, waardoor je ook patiënten na hun ontslag kunt blijven volgen. We zien tegelijk meer contrast in ons werk. Naast de meer acute begeleiding van patiënten aan de start van hun traject, zijn we nu ook meer betrokken bij wie verder in het herstelproces staat. Let op, het loopt niet altijd goed. Maar dan kunnen we een heropname of opschaling van de nazorg vlotter en tijdiger organiseren.”
Geert: “Doorheen mijn herstelproces zijn er momenten van herval geweest. Nu gaat het goed, mede dankzij het nazorgprogramma. Ik ben al 600 dagen nuchter. En ik volg een opleiding tot ervaringsdeskundige, want ik wil iets teruggeven. Als ik ook maar één iemand nuchter kan houden, dan is dat voor mij geslaagd.”